Ik heb HET benoemd. Het grote hete hangijzer van 2024. Het zwaard van Damocles dat boven de hoofden van zzp’ers hangt. Schijnzelfstandigheid.
Al jaren zie ik in de markt dat het met de schijnzelfstandigheid niet zo nauw genomen wordt. Vroeger (dat klinkt heel erg lang geleden, maar dat was ongeveer tien jaar terug) was het makkelijk. Je zat goed als je meer dan 3 opdrachtgevers had en een VAR-verklaring kon overleggen. Die 3 opdrachtgevers waren ook gemakkelijk te regelen. Iedere keer een ander contract met een net iets andere inhoud en je was weer gedekt.
Tegenwoordig is de wet scherper geworden. Er mag geen sprake zijn van een gezagsverhouding en het financieel risico is voor de zzp’er. En zo zijn er nog tig grijze regeltjes. De nieuwe wet VBAR maakt het onduidelijk.
Alleen werd er niet gehandhaafd op de wet. Er was een soort sluimerige gedoogconstructie gaande. Wel een wet, maar geen controle. Tot 1 januari 2025. Dan gaat de gedoogconstructie er vanaf en zou je in theorie een onderzoek kunnen krijgen naar schijnzelfstandigheid.
Ik sprak Petra over iets totaal anders. Namelijk de overstap naar een bv. En zijdelings vroeg ik haar hoe ze de contracten geregeld had met betrekking tot schijnzelfstandigheid. Met de overstap naar een bv ben je namelijk in één klap af van het hele gedoe rondom schijnzelfstandigheid.
Volgens haar zou het allemaal zo’n vaart niet lopen. De bv werd in de ijskast gezet, want ze vond het te spannend. De werkzaamheden gingen gewoon door zoals altijd.
Inmiddels heeft de NOS alle freelance contracten opgezegd. Zij willen niet het risico lopen om een forse boete te krijgen. Je loopt als opdrachtgever het risico een boete te ontvangen. Als opdrachtgever moet je kunnen aantonen dat de zzp’er een echte ondernemer is. En anders ben je verplicht om alsnog de sociale lasten af te dragen. Met terugwerkende kracht van 5 jaar (ingang per 1 januari 2025).
En Petra? Petra blijft gewoon doorgaan zoals ze altijd al deed. Ingehuurd worden door bedrijven om een gat op te vullen. Is dat dan ondernemerschap?
Wel als ze haar werk mag indelen zoals zij dat wil. Dus niet om half negen op kantoor tot vijf uur ’s middags. Tussen alle collega’s in loondienst. De zzp’er moet zelf kunnen bepalen wanneer ze komt en gaat. Of dat ze liever gewoon werkt vanuit huis.
En als opdrachtgever mag je ook alleen een resultaat meegeven van een opdracht. De zzp’er bepaalt vervolgens zelf hoe ze de werkzaamheden uitvoert. Dus geen strak proces waar je je aan moet houden. Maar eigen inzicht. En het gaat om het eindresultaat.
Een medewerker geef je instructie mee. Een zzp’er bepaalt het zelf. Anders is het geen ondernemerschap.
Denk niet dat het jou niet kan overkomen. Elke ondernemer krijgt vroeg of laat een keer een onderzoek van de Belastingdienst. En dan kun je niet meer aankomen met het antwoord: dat wist ik niet! Ga op onderzoek uit. Sluit uit voor jezelf dat er bij jou geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Laat het desnoods checken door een jurist. En zorg altijd dat er een contract gesloten is tussen de opdrachtgever en jijzelf.
Steek je kop niet in het zand. Wees niet zoals Petra!
Janine van Vliet
Koken met Cijfers