Kun je schijnzelfstandigheid omzeilen met een bv?

Kun je schijnzelfstandigheid voorkomen door een bv te starten?

Nee, je kunt schijnzelfstandigheid niet voorkomen door een bv te starten. Dat komt omdat de beoordelingscriteria voor schijnzelfstandigheid voor een bv precies hetzelfde zijn als voor een zzp’er. Dus ben je ondernemer en overweeg je je bedrijf om te zetten naar een bv, in de hoop dat je daarmee de Wet DBA omzeilt? Of wil je om deze reden een nieuw bedrijf inschrijven als besloten vennootschap bij de Kamer van Koophandel? Weet dan dat dit niet zinvol is.

Wet DBA en schijnzelfstandigheid: met deze richtlijnen moet je rekening houden

De Wet DBA is de opvolger van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) en is bedoeld om schijnzelfstandigheid onder zzp’ers te voorkomen. De Wet DBA is van toepassing wanneer je als zelfstandige werkt, maar de afspraken met je opdrachtgever eigenlijk meer passen bij een dienstverband, bijvoorbeeld:

• De opdrachtgever bepaalt jouw uurtarief.
• De opdrachtgever bepaalt waar en wanneer je werkt.
• Je verdient bijna al je geld bij één opdrachtgever.
• De opdrachtgever dwingt je om het werk zelf uit te voeren (je mag hier dus geen derden voor inhuren).

Sommige zzp’ers denken dat de Wet DBA een gevalletje “ondernemers pesten” is van de overheid, maar dat is niet het geval. De overheid wil met deze wet juist voorkomen dat je als zzp’er werkt, terwijl je in de praktijk gewoon in loondienst bent - zonder sociale zekerheid, arbeidsrechten of een fatsoenlijk vangnet. De wet is dus bedoeld om je te beschermen.

Waarom is er zoveel onzekerheid rondom de Wet DBA?

Rondom de Wet DBA heerst veel onzekerheid bij zzp’ers. Dat zie je ook terug in de cijfers:

• Volgens onderzoek van het CBS is het aantal zzp’ers in het eerste kwartaal van 2025 gedaald met 28.000 ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2024. Dit is de eerste daling van het aantal zelfstandigen sinds de start van de telling in 2013. Deze afname is vooral zichtbaar in de zorg.
  
  
• Uit onderzoek van Knab blijkt dat 36% van de zzp’ers zich zorgen maakt over de Wet DBA. Dat geldt vooral voor zzp’ers met langdurige opdrachten en een hoge omzet. Denk bijvoorbeeld aan programmeurs die freelance voor de overheid werken.
  
  
• Volgens Knab verwacht 13% van de zzp’ers dat ze als schijnzelfstandige worden aangemerkt wanneer ze door de Belastingdienst gecontroleerd worden. De percentages liggen het hoogst binnen de sectoren overheid (28%), IT (21%) en media en communicatie (21%).

Dat er zoveel onzekerheid is rondom de Wet DBA, komt vooral doordat de wet niet exact vastlegt wat wel en niet mag. Er zijn alleen algemene richtlijnen en die verschillen per situatie. Voor zowel zzp’ers als opdrachtgevers is het daarom lastig om te bepalen of ze wel of niet aan de voorwaarden voldoen.

Veel opdrachtgevers zijn daarom extra voorzichtig met het inhuren van zzp’ers. Zo hopen ze boetes en naheffingen te voorkomen. De gevolgen daarvan zijn groot, want meer dan een derde van de zzp’ers (38%) loopt hierdoor opdrachten mis.

Wanneer komt er eindelijk duidelijkheid vanuit de overheid?

Dat de Wet DBA voor verwarring en onzekerheid zorgt, is ook bij de overheid bekend. Daarom wordt er in Den Haag gewerkt aan een opvolger van de Wet DBA: de wet VBAR. Die afkorting staat voor ‘Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’.

Deze wet moet exact duidelijk maken wanneer iemand zelfstandig is en wanneer niet. Geen algemene richtlijnen dus, maar concrete regels. Het wetsvoorstel ligt op dit moment bij de Raad van State en moet nog worden goedgekeurd door de Eerste en Tweede Kamer. 

Het doel is om de Wet VBAR op 1 januari 2026 te lanceren, maar het is sterk de vraag of dit gaat lukken. Op dit moment is het kabinet namelijk demissionair. (Dat betekent dat het huidige kabinet is gevallen, maar nog wel blijft regeren totdat er na de verkiezingen een nieuw kabinet is gevormd.)

Het probleem met een demissionair kabinet is dat die geen nieuw beleid mag vormen. De invoering van de Wet VBAR wordt hierdoor mogelijk vertraagd. Totdat de Wet VBAR is ingevoerd, blijven de regels rondom schijnzelfstandigheid dus onduidelijk.

Als een bv starten geen zin heeft, wat helpt dan wel om schijnzelfstandigheid te voorkomen?

Of je nu zzp’er bent of een bv hebt: om schijnzelfstandigheid te voorkomen, moet je aan precies dezelfde regels voldoen. Zolang je die regels volgt, hoef je je geen enkele zorgen te maken over de Wet DBA. Je kunt dan gewoon blijven ondernemen. Je wordt door de Belastingdienst als zelfstandige gezien wanneer je:

• Voor meerdere klanten werkt en niet bijna al je omzet van één opdrachtgever komt;
• zelf je tarieven kiest en zelf bepaalt waar, wanneer en hoe je werkt;
• zelf bepaalt of je een opdracht zelfstandig uitvoert of hier een derde partij voor inhuurt;
• er is geen sprake is van een gezagsverhouding tussen jou en de opdrachtgever;
• je dit alles kunt aantonen in je administratie.

Dat laatste punt wordt door veel zzp’ers over het hoofd gezien. En dat is niet zonder risico, want als je niet in je administratie kunt aantonen dat je zelfstandig bent, kun je alsnog in de problemen komen met de Belastingdienst. Zorg dus dat je deze zaken op orde hebt in je administratie:

• Houd je uren bij, zodat je kunt aantonen hoeveel tijd je besteedt per project en per opdrachtgever.
• Stel algemene voorwaarden op en maak daarin duidelijke afspraken over uurtarieven, zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid.
• Houd je inkomsten, uitgaven en facturen netjes bij.
• Bewaar offertes en contracten in een archief en verwijder geen mailtjes of andere correspondentie met je opdrachtgevers.