29 mei 2025

New Business Radio: Eerste daling aantal zzp'ers sinds 2013

Voordat je begint: Wist je dat Rompslomp de radiouitzending "ZZP update" van New Business Radio mogelijk maakt? Zo ben jij altijd op de hoogte van de laatste ontwikkelingen rondom zzp en boekhouden!
Radiopresentator Ron Lemmens opent de uitzending en duikt meteen in de actualiteit: de onzekerheid rondom de Wet DBA en de zoektocht naar duidelijkheid. Want die onduidelijkheid, die regeert nog steeds, hoor je hem zeggen. Opdrachtgevers zijn huiverig, en zzp'ers zoeken naar zekerheid.

Aan tafel zitten Janine van Vliet, een Register Business Coach die MKB-bedrijven en zelfstandig ondernemers begeleidt, en Ralph Gehrink, business manager bij United, een platform dat zelfstandigen met opdrachtgevers verbindt. En via de telefoon is Frank Alferink, voorzitter van Vereniging ZZP Nederland, aangesloten. Drie experts, ieder met hun eigen kijk op de zaak.

Beluister hier de uitzending

Het wetgevingsdoolhof: DBA vs. Zelfstandige wet

Ron trapt af met Frank Alferink over de meest recente ontwikkelingen. Het is even stil geweest, maar vorige week (rond 21 mei 2025) was er weer een debat. En dan is er nog het alternatieve wetsvoorstel van Thierry Aartsen, waar de internetconsultatie voor klaar ligt. Frank legt uit dat de toelichting op dit wetsvoorstel tot en met 23 juni ter inzage ligt, zodat iedereen input kan leveren.

En daar zit de crux: twee wetsvoorstellen die hetzelfde willen bereiken, maar met een andere insteek. Frank vertelt dat Minister Van Hijum zich richt op 'werknemer, tenzij', terwijl Aartsen en zijn mede-Kamerleden (Hans Fel Brief Inge van Dijk en André Vlag ) juist uitgaan van 'ondernemer, tenzij'. Hun zelfstandige wet is bedoeld om de Wet DBA en de VAR overbodig te maken door ondernemerschap te definiëren. Het voordeel, volgens Frank, is dat er nu een aantal duidelijke 'vinkjes' zijn die je moet halen om als ondernemer zekerheid te hebben, zonder angst voor naheffingen of boetes. Dit is helder, geen vage criteria meer over ingebed zijn in een organisatie. Dat klinkt als muziek in de oren, toch?

Thierry Aartsen heeft voor zijn wetsvoorstel zelfs in België gekeken hoe zij het daar doen. Hij benadrukt dat als je de vrijheid van ondernemerschap wilt, je ook je zaakjes goed voor elkaar moet hebben. Het is een soort 'ruilhandel'. Vroeger had je de VAR-verklaring, maar die was makkelijk te omzeilen als je de juiste kruisjes zette. Het nieuwe voorstel is inhoudelijker. En de verantwoordelijkheid wordt nu gedeeld tussen zzp'er en opdrachtgever. Dat is wel zo eerlijk.

Frank waarschuwt wel voor 'gevaarlijke dingen' in de wet, zoals de sectorale rechtsvorm. Dit zou kunnen leiden tot sectoren (zoals de zorg) die in een CAO afspreken dat zzp'ers daar niet kunnen werken, wat hij veel te ver vindt gaan. Je kunt natuurlijk prima ondernemer zijn in de zorg.

De praktijk: angst en onzekerheid in de markt

Ron vraagt Frank hoe het er nu voorstaat bij de achterban van ZZP Nederland. Frank merkt dat er in de eerste maanden van het jaar veel opzeggingen waren, omdat mensen in loondienst gingen. Gelukkig neemt dat nu wat af, omdat opdrachtgevers merken dat er anders te weinig mensen zijn. Maar, met name overheden zijn nog steeds huiverig en stoppen liever helemaal met zzp'ers. En dat terwijl het wel kan, benadrukt Frank. Het is net als autorijden: je mag honderd, maar wel op de rijksweg, niet in de stad. Een motie die vandaag besproken wordt (rond 28 mei 2025) wil campagnes starten met de boodschap: 'ZZP kan wel!'. De angst moet weg. De Deliveroo-uitspraak en de uitspraak van de Hoge Raad geven genoeg ruimte om keurig ondernemerschap te borgen.

De onzekerheid duurt voort, en Ron vraagt wanneer er dan duidelijkheid komt. Frank denkt niet eerder dan na het zomerreces. Er is wel een stok achter de deur: als de Europese subsidie voor bestrijding schijnzelfstandigheid in Q1 volgend jaar (2026) geregeld is, levert dat €600 miljoen op. Maar tot de zomer van 2026 is er nog tijd, en dat is te lang, vindt Frank. Veel zelfstandigen hebben geen opdrachten meer.

Ron snijdt een gevoelig punt aan: de handhaving vanaf 1 januari 2026. Frank corrigeert hem: de handhaving begint al vanaf 1 januari 2025. Vanaf dan geen boetes, maar wel naheffingen. Frank kent een instelling die al een boekenonderzoek heeft gehad en nu het advies heeft gekregen om iedereen een dienstverband aan te bieden, anders volgen er naheffingen. En naheffingen zijn duurder dan een boete. Duidelijkheid dus!

Onnodige onzekerheid en realiteit

Na het gesprek met Frank schakelt Ron terug naar de studio. Ralf Gehrink, van United, vindt het "super jammer dat de duidelijkheid nog weer zo lang op zich laat wachten". Het is pijnlijk om te zien dat ondernemers opdrachten verliezen door "onnodige onduidelijkheid". Want, zoals Frank ook al zei, 80% kan nog gewoon als zzp'er werken. "Door angst en door desinformatie gebeurt dat niet".
Janine van Vliet vult aan: "Duidelijkheid is zo belangrijk op dit moment waar alle partijen gewoon belang bij hebben". Ze snapt dat het een politiek spel is, maar uiteindelijk gaat het om de hardwerkende ondernemers.
Ralf legt uit hoe United al sinds 2016 volgens de Wet DBA werkt, ook toen de handhaving was stilgelegd. Voor hen verandert er dus weinig. Ze volgen alle uitspraken op de voet, inclusief de negen gezichtspunten van de Deliveroo-uitspraak. En tussentijdse toetsing is essentieel.

De Praktijk: de realiteit voor ondernemers

Ron vraagt Janine naar haar ervaringen met ondernemers. Ze vertelt dat ze ongeveer een jaar geleden begon met het creëren van bewustzijn over schijnzelfstandigheid bij haar klanten. Negen van de tien ondernemers hadden geen idee waar het over ging. Later merkte ze dat sommigen er serieus mee aan de slag gingen, terwijl anderen de kop in het zand staken. Ze hoort vaak: "Er zijn maar tachtig belastingcontroleurs. Wat is nou de kans dat ik in die steekproef ga?". Dat is een 'heel groot gevaar', want de boetes zijn torenhoog.
Janine haalt een recent voorbeeld aan van een klant in de steekproef. De Belastingdienst kwam langs, gaf twee A4'tjes mee: één met een schema uit een artikel van ZIP Economie – "wat een goed stroomschema is, hoor!" zegt Janine lachend – en de andere met negen of tien punten in vakjargon. Een ondernemer in de bouw, retail of horeca snapt daar niks van. Dit leidt tot afwachtende reacties, terwijl de vraag naar hun diensten zo groot is. Die flexibele schil moet intact blijven.
Ralf vindt het "heel bijzonder" dat de Belastingdienst met een media-artikel komt in plaats van concreet advies. Janine vult aan: de Belastingdienst zegt alleen "wij komen alleen maar uitvoeren". Dat schiet niet op. Vooral in de bouw zijn de risico's hoog, want daar kan niet alleen de Belastingdienst, maar ook de arbeidsinspectie en de zzp'er zelf een zaak aanspannen.

Twee soorten zzp'ers: hoogopgeleid vs. hardwerkend

Janine schetst een interessant beeld van twee typen zzp'ers. De hoogopgeleide zzp'ers snappen wat ondernemerschap is, accepteren risico's en bouwen buffers op. Maar dan is er de grote groep hardwerkende zzp'ers in de bouw, winkels en zorg. Zij hebben minder kennis van ondernemerschap, leven meer in het nu en bouwen geen pensioen of arbeidsongeschiktheidsverzekering op. Voor deze groep is duidelijkheid extra belangrijk. Janine pleit dan ook voor een soort 'examen' voordat je je inschrijft bij de Kamer van Koophandel. Basiskennis is essentieel. Want deze groep verdient vaak onder het minimumloon, draagt geen belasting af en krijgt toeslagen, wat de staat geld kost. Kennisoverdracht is dus in het belang van heel Nederland.

Ralf sluit af door te zeggen dat dingen in Nederland vaak moeilijker worden gemaakt dan nodig. En dat is precies waarom Rompslomp er is.

Die onzekerheid over de Wet DBA en de nieuwe wetsvoorstellen is vervelend, maar jij kunt je eigen zekerheid creëren door je boekhouding op orde te hebben. Want als je weet wat je doet, en je administratie klopt, dan ben je al een heel eind op weg.

Zelf gratis en vrijblijvend Rompslomp uitproberen?

Bij Rompslomp begrijpen we de uitdagingen van zelfstandig ondernemers. Daarom bieden we een gratis en vrijblijvend proefabonnement aan. Zo ontdek je zonder risico of onze boekhoudsoftware aansluit bij jouw behoeften. In dit artikel lees je meer over het proefabonnement

Ontdek ook de Rompslomp podcast

Petra Creutzberg
Geschreven door Petra Creutzberg