Podcast #2: Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid als zzp'er?
Bekijk en/of beluister ook de andere afleveringen van de Rompslomp podcast
Of lees de uitgeschreven podcast hier.
Links bij deze aflevering:
- Website Koken met cijfers
- Schijnzelfstandigheid voorkomen (Ondernemersplein)
- Webinar: Wet DBA - wat betekent dit voor jou als zzp'er?
Zelf gratis en vrijblijvend Rompslomp uitproberen?
Bij Rompslomp begrijpen we de uitdagingen van zelfstandig ondernemers. Daarom bieden we een gratis en vrijblijvend proefabonnement aan. Zo ontdek je een maand lang zonder risico of onze boekhoudsoftware aansluit bij jouw behoeften. In dit artikel lees je meer over het proefabonnement.
Laat een review achter!
Blij met deze podcast? Laat een review achter op YouTube, Spotify of Apple Podcasts..
Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid als zzp'er?
Welkom bij Rompslomp. Ik ben Tamara Jonkers, contentbaas bij Rompslomp, en ik sta hier met geldstroomexpert Janine van Vliet. We gaan het hebben over schijnzelfstandigheid bij zzp'ers..
Janine, je bent geldstroomexpert, wat is dat eigenlijk?
Ja, als geldstroomexpert kijk ik eigenlijk bij ondernemers naar het geld wat er binnenkomt in een bedrijf en het geld wat er weer uitgaat. Natuurlijk wil je altijd dat er meer geld binnenkomt, dan eruit gaat. En die ondernemers, die help ik dus van financiële stress naar vermogen, zelfvertrouwen en rust.
En wanneer ben je nou een echte zelfstandige ondernemer?
Ik vind dat je een zelfstandig ondernemer bent als je voor eigen risico opdrachten aanneemt en dan risico loopt in de meest brede zin van het woord, dus financieel risico loopt.Dat je investeringen moet doen, dus dat je ook geld moet uitgeven. En dat je ook te maken hebt met vraag en aanbod. Dus het ene moment kan het zo zijn dat je wel werk hebt en het andere moment niet. Dat is een risico wat je loopt als je ondernemer bent.
In januari komt de nieuwe Wet DBA, waarbij wordt gekeken of ondernemers nou echt ondernemer zijn, of dat ze schijnzelfstandig zijn. Kan je daar meer over vertellen?
Ja, nou op zich is het geen nieuwe wet die er komt, want de wet bestaat eigenlijk al heel lang. Voorheen had je de VAR verklaring. Dat betekende dat je minimaal drie werkgevers nodig had, of drie opdrachtgevers nodig had, om als ondernemer aangemerkt te worden. Daarvan vonden ze dat dat niet goed genoeg geregeld was. Dat was in praktijk ook wel makkelijk te regelen onderling. Want drie contracten is niet heel erg veel in één jaar. Dus die wet, die is aangepast. Alleen is er heel lang onduidelijkheid over geweest. En eigenlijk, is het nog steeds niet 100% helemaal duidelijk. Dus er heerst nog steeds heel veel onduidelijkheid over.
En er is dus een overgangsfase afgesproken, waarin de Belastingdienst eigenlijk gezegd heeft van: We gaan niet handhaven. We gaan niet handhaven tot 1 januari 2025. Die handhaving gaat eraf, dus de Belastingdienst kan in theorie dus weer gaan controleren op die schijnzelfstandigheid.
En wat wil dat nu eigenlijk zeggen? Je moet eigenlijk een echte ondernemer zijn. Dus het mag niet verkapt in loondienst zijn. En verkapt in loondienst of een echte ondernemer, daarvoor hebben ze een aantal regels opgesteld:
- Regel 1: er mag geen sprake zijn van gezagsverhouding
En de eerste regel is eigenlijk dat er geen sprake is van gezagsverhouding. Dus dat betekent: in loondienst heb je een werkgever en een werknemer. En de werkgever bepaalt wat de werknemer moet doen. Als jij ondernemer bent en jij neemt een opdracht aan van een opdrachtgever, dan wil dat eigenlijk zeggen dat de opdrachtgever zegt: Ik heb een probleem, dit wil ik opgelost hebben. En vervolgens is het aan de opdrachtnemer, dus de zzp'er, om zelfstandig tot een oplossing te komen, om zelf na te denken: Hoe moet het werk uitgevoerd gaan worden? Dat is de gezagsverhouding. - Regel 2: het financieel risico ligt bij de ondernemer
Dan heb je anderzijds het financieel risico. Dat betekent dat de zzp'er zelf moet investeren. Dus bijvoorbeeld als je een ondernemer in de bouw hebt, dat die voor eigen materiaal moet zorgen. Die heeft zelfstandig een bus of gereedschap nodig, waarmee je aan kan tonen: Ja, ik draag zelf financieel risico voor het ondernemerschap. Dat betekent dus niet dat die overal maar gebruik mag maken van wat de opdrachtgever heeft. Nou, dan loop je dus financieel risico en ook het feit van als de opdracht stopt of hij wordt niet naar behoren uitgevoerd, dan ligt het risico bij de opdrachtnemer, dus bij de zzp'er. - Regel 3: het werk moet overdraagbaar zijn
En de derde is dat het werk overdraagbaar moet zijn. Dus stel, je bent een stukadoor en jij hebt een opdracht aangenomen, dan betekent het dat jij de opdracht aanneemt, maar dat je hem niet zelfstandig hoeft uit te voeren. Dus als jij wel ook iemand bij je hebt werken, of jij wil iemand anders weer inhuren, dan moet dat kunnen. Dus dat wil niet zeggen van: het werk is alleen voor die ene persoon, maar het mag dus overdraagbaar zijn. Je wordt ziek als stukadoor, dan moet jij zelfstandig vervanging kunnen regelen. Dus dat zijn even in de basis drie eisen waaraan je kan checken of je nou eigenlijk zelfstandig ondernemer bent of toch verkapt in loondienst.
Geldt dit dan eigenlijk voor alle ondernemers? Of zijn er bepaalde branches waarin er meer rekening mee gehouden wordt?
Ja, in de basis geldt het voor elke zzp'er. Er zijn natuurlijk heel veel zzp'ers in Nederland. En het worden er steeds meer. We zitten volgens mij inmiddels op 1,5 miljoen. Dat is echt een grote groei. Dus voor elke zzp'er die een opdracht aanneemt, daar geldt dit voor. Maar er zijn natuurlijk wel branches waar dit extra speelt, waarvan ik weet in de praktijk van: Nou, dat kan weleens een groot risico worden. De bouwbranche is daar één van.
Daar speelt het heel erg, omdat je daar vaak in onderaanneming werkt. Maar ook branches, zoals de zorg. Er zijn de afgelopen tijd heel veel mensen in loondienst uit dienst gegaan en als zzp'er aan de slag gegaan. Dus daar geldt het ook zeker, dat is een risico. Maar ook in de horeca, precies hetzelfde.
Daar zijn ook mensen in loondienst in coronatijd uit dienst gegaan en vervolgens zijn ze ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en verhuren ze zichzelf als zzp'er. Dus dat zijn wel echt drie branches waar ik zeg : Dat zijn echt risicobranches voor nu.
En wat is het risico dat je loopt als je nou niet aan die drie eisen voldoet?
Het risico wat je dus loopt, ligt voornamelijk bij de opdrachtgever. Als de Belastingdienst zou constateren dat jij schijnzelfstandig bent, dan zeggen ze eigenlijk: Je bent verkapt in loondienst.
Het grote voordeel van dat je zzp'er bent, is dat de opdrachtgever geen sociale lasten voor je hoeft af te dragen. Dus die hoeft zeg maar niet die loonbelasting te betalen, die hoeft niet de zorgverzekeringswet te betalen. Dus dat is het voordeel wat de opdrachtgever heeft, om iemand in te huren als zzp'er.
Nou, als de Belastingdienst erachter komt dat er sprake is van een schijnzelfstandigheid, dan gaat die Belastingdienst boetes opleggen. En die boetes, die zijn echt niet mals. Ze kunnen zeg maar tot vijf jaar terug gaan. Dus per 1 januari 2025 gaat die controle in. Maar stel dat de Belastingdienst op 29 december 2029 ontdekt dat er sprake was van schijnzelfstandigheid, dan kunnen ze nog tot 1 januari 2025 terug gaan vorderen. Nou ja, het effect daarvan is niet te overzien, want dan moeten ze al die sociale lasten met terugwerkende kracht nog gaan betalen. En ze krijgen er natuurlijk dikke boetes over. Ja, ik kan je vertellen dat er geen bedrijf is dat nog overeind blijft staan, want heb je zoveel buffer achter de hand om dat te kunnen betalen. Dat wordt echt heel lastig.
Want kom jij dat veel tegen in de praktijk?
Ja, en met name als je bijvoorbeeld kijkt naar de bouwbranche. Dat is echt een branche waar
natuurlijk heel veel onderling gebeurt. Van nou, ik bel jou even op, Tamara, kun jij even een muurtje stucen? Of kun jij even een wandje schilderen? Ja hoor, ik kom eraan. En het is geregeld.
Daar gaat bijna niks op contract. Mondelinge afspraken. Ja, en hoe toon je dan aan de Belastingdienst aan, dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid? Want er mag geen sprake zijn van gezagsverhouding. Dus dat betekent dat als jij iemand, een stukadoor inhuurt of je huurt een schilder in. Die moet zelfstandig beslissen hoe die een muur gaat aanpakken. Dat mag je eigenlijk niet zeggen. Je mag wel een beetje richting geven, maar niet: ik wil het zo hebben en het moet zo en dit moet zijn. En ook qua tijdsinspanning moet je diegene ook de vrijheid laten.
Dus je kunt natuurlijk wel met een planning werken, maar je mag dus niet zeggen: en ik wil dat je elke dag om acht uur aanwezig bent tot vijf. Dat is het. En dan is er ook sprake van gezagsverhouding. Ja, en dan moet je ook vervangbaar zijn. Nou, de meeste mensen in de bouw, die willen toch wel graag werken met een ondernemer omdat ze weten dat die kwaliteit levert en die ander niet. Dus er is een hele strijd van: Krijg je de opdracht? Doe je je werk goed? Op het moment dat je vervangbaar moet zijn, kun je dan nog steeds die kwaliteit handhaven?
Dat is lastig om dat los te laten, maar dat moet wel. Dus ja, het is een enorm issue in de bouw
en ik spreek heel veel ondernemers ook daarover nu, want ik zeg tegen al mijn klanten ook van: 'Het maakt me niet uit wat je doet, maar ga in ieder geval onderzoeken of jij aan de richtlijnen voldoet.
En dan zeggen ze allemaal: Ja, maar hoe moet het nou? Want als ik straks geen zzp'er meer in kan huren, want ja, ik denk wel dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, heb ik zo meteen geen mensen meer over. Alleen ja, de wet schrijft dit voor. En ook al is er op dit moment een personeelsprobleem, is het moeilijk om mensen te krijgen, je zult toch moeten voldoen aan de wet.
Ja, want je zegt: Ga dat onderzoeken. Wat kan je doen als zzp'er? Wat zijn de eerste stappen die je nu zou kunnen nemen, om dit voor te zijn in januari?
Ik zeg: de eerste stap is: ga kijken of je het juridisch goed afgedekt hebt. Dus op het moment dat je nu geen contracten hebt, dan is dat stap één: Ga zorgen dat je contracten afsluit met elkaar. Dus een opdrachtgever met opdrachtnemer, goede contracten afsluiten. Gelukkig heeft de bouwbranche goede brancheverenigingen.
Dus ik zal altijd eerst zeggen: neem eens contact op met de branchevereniging en ga daar eens even navragen wat er moet gebeuren en of ze risico lopen, ja of nee. En zo'n branchevereniging kan je dan waarschijnlijk wel weer doorverwijzen naar een ander. Of ze hebben wel een jurist in huis die jou verder kan helpen.
Ja, en dat is dan gelijk stap twee. Als je dat dus niet hebt, je hebt geen branchevereniging, neem dan gewoon eerst contact op met een jurist en ga daar eens even mee in gesprek en kijk wat er nodig is. En onderzoek zeg maar of jij goed bezig bent, of dat er nog een paar stappen te zetten zijn. Ja, het belangrijkste is dus eigenlijk: ga het echt nu onderzoeken. Nu kan je dingen nog regelen voor januari. Dus ga wat doen.
En dat is eigenlijk het allerbelangrijkste. Denk niet: Ach, weet je, dat zal mijn tijd wel duren. Want het risico is heel groot dat als jij het niet goed geregeld hebt, dat een opdrachtgever zegt van: Nou, ik ga wel naar iemand anders toe. Het risico is ook als je je kop in het zand steekt, dat anderen je voorbij lopen. Dus ik vind persoonlijk niet dat je kan zeggen: Nou, het zal mijn tijd wel duren. Of: Ja, dat zal allemaal niet zo'n vaart lopen. Kortom, echt aan de bak. Nu wat gaan doen en zorgen dat het goed komt.
Janine, bedankt voor je adviezen en tips.Ik denk dat mensen er echt mee aan de slag kunnen. En jij bedankt voor je aandacht. Dit was Rompslomp en tot de volgende keer.
Bekijk en/of beluister ook de andere afleveringen van de Rompslomp podcast
Misschien vind je dit ook interessant ...
Podcast #1: Welke belastingen moet je betalen als zzp'er zonder bv?
Bekijk en/of beluister ook de andere afleveringen van de Rompslomp podcast. Of lees de uitgeschreven podcast hier. Supportartikelen over belastingen voor zzp'ers bij Rompslomp: Wat is voorbelasting? Btw-aangifte versturen met Rompslomp ...
Waarom het tóch handig kan zijn om als zzp’er een jaarrekening op te stellen.
Toch zijn er enkele redenen waarom het handig is om ervoor te kiezen om wél als zzp’er een volledige jaarrekening met verslag op te stellen. Om een zakelijke lening of hypotheek te krijgen bijvoorbeeld. En om meer grip op je kosten en inzicht in je ...